ارتباط بین فرهنگ سازمانی و سبک رهبری با خلاقیت اعضای هیأت علمی گروه های تربیت بدنی

امروزه عصر نوین مدیریت، کلیه مسئولان و دست‌اندرکاران سازمان‌ها را متوجه این واقعیت نموده است که برای دستیابی به حداکثر اثربخشی سازمانی به فکر استفاده از اندیشه‌های خلاق باشند

امروزه عصر نوین مدیریت، کلیه مسئولان و دست‌اندرکاران سازمان‌ها را متوجه این واقعیت نموده است که برای دستیابی به حداکثر اثربخشی سازمانی به فکر استفاده از اندیشه‌های خلاق باشند. کامینگز و اولدهام (1997) دریافتند که حمایت مدیریت از افکار جدید با مشخصه‌های خلاقیت به ویژه در کارکنانی که مستعد خلاقیت می‌باشند، ارتباط دارد. آمابیل و گریسکیویز (1987) بر این عقیده‌اند که مدیران به عنوان عنصر مهمی از عوامل زمینه‌ای در محیط کار می‌باشند که بر خلاقیت اثر می‌گذارند. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که آیا فرهنگ سازمانی و سبک رهبری در دانشکده‌ها و گروه‌های تربیت بدنی می‌توانند از اجزاء پیش‌بینی کننده و عوامل مرتبط با خلاقیت اعضای هیأت علمی باشند؟ هدف کلی از انجام این تحقیق، بررسی وجود یا عدم وجود ارتباط معنی‌دار بین فرهنگ سازمانی و سبک رهبری مدیران با خلاقیت اعضای هیأت علمی گروه‌های تربیت بدنی در دانشگاه‌های منتخب کشور است تا از این طریق و پس از مشخص شدن میزان خلاقیت و موارد پیش‌بین آن بتوان گام مؤثری در افزایش خلاقیت، در جامعه موردنظر برداشت. این پژوهش بر مبنای تئوری تریانیدز و سبک رهبری رابینز طراحی شده است. جامعه مورد مطالعه، شامل کلیه ی اساتید رشته تربیت بدنی دانشگاههای آزاد اسلامی منتخب کشور بودند. که تقریبا 360 نفر می باشند. که از بین آنها تعداد 186 نفر بعنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت در جامعه تحت بررسی رابطه معنی داری وجود دارد همچنین بین سبک رهبری، فرهنگ سازمانی و خلاقیت در جامعه تحت بررسی رابطه معنی داری وجود دارد اما بین فرهنگ سازمانی و سبک رهبری رابطه معنی داری وجود نداشت. فرهنگ سازمانی و سبک رهبری آن پیش بینی کننده معنی داری برای خلاقیت در جامعه تحت مطالعه هستند که سهم عامل فرهنگ در پیش بینی خلاقیت در سازمان 40 درصد و سهم عامل فرهنگ سازمانی 27 درصد می باشد.

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه:....................................... 2

1-2- بیان مسئله:.................................. 6

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:.................. 10

1-4- اهداف تحقیق:................................ 12

1-4-1- هدف کلی:.................................. 12

1-4-2- اهداف ویژه:............................... 13

1-5- فرضیه‌های تحقیق:............................. 13

1-6- پیش‌فرض‌های تحقیق:............................ 14

1-7- محدودیت‌های تحقیق:........................... 14

1-7-1- محدودیت‌هایی که توسط محقق اعمال شده:....... 14

1-7-2- محدودیت‌های خارج از کنترل محقق:............ 14

1-8- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی:............... 15

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مبانی نظری تحقیق:........................... 19

2-2- فرهنگ سازمانی:.............................. 20

2-2-1- تعریف فرهنگ:.............................. 20

2-3-1- تعریف فرهنگ سازمانی:...................... 23

2-3-2- اهمیت فرهنگ سازمانی:...................... 24

2-3-3- سطح فرهنگ سازمان:......................... 26

2-3-4- الگوی وظایف فرهنگ سازمانی:................ 28

2-4- انواع فرهنگ سازمانی:........................ 29

2-4-1- طبقه‌بندی هاریسون و هندی:.................. 29

2-4-2- طبقه‌بندی جفری سانی فیلد:.................. 30

2-4-3- طبقه ‌بندی اقتضایی:........................ 31

2-4-4- طبقه‌بندی کتز دوریس و میلر:................ 32

2-5- فرهنگ حاکم و خرده فرهنگ‌های سازمانی:......... 34

2-6- الگوهای اساسی فرهنگ سازمانی:................ 36

2-6-1- الگوی پارسونز:............................ 36

2-6-2- الگوی اوشی:............................... 37

2-6-3- الگوی لیت وین و استرینگر:................. 38

2-6-4- الگوی کرت لوین:........................... 39

2-6-5- الگوی رابینز:............................. 39

2-6-6- الگوی حسن زارعی متین:..................... 39

2-6-7- الگوی منوچهر کیا:......................... 40

2-6-8- الگوی مارشال ساشکین:...................... 41

2-7- فرهنگ و خلاقیت:.............................. 43

2-8- سبک‌های رهبری:............................... 45

2-8-1- تعاریف رهبری:............................. 46

2-8-2- شایستگی‌های رهبری:......................... 47

2-8-3- مکاتب رهبری:.............................. 48

2-9- مکتب صفات شخصی:............................. 51

2-9-1- نگرش ابرمرد:.............................. 51

2-9-2- نگرش ویژگی‌های شخصی:....................... 51

2-10- مکتب رفتاری:............................... 53

2-11- مکتب اقتضایی:.............................. 60

2-12- خلاقیت:..................................... 70

2-12-1- تعریف خلاقیت:............................. 71

2-12-2- تفاوت خلاقیت و نوآوری:.................... 74

2-13- نظریه‌های خلاقیت:............................ 74

2-13-1- نظریه کهن:............................... 75

2-13-2- نظریه‌ی تداعی‌گرایی و رفتارگرایی:.......... 75

2-13-3- نظریه انسان‌گرایی:........................ 77

2-13-4- نظریه عصب‌شناختی:......................... 77

2-14- فرآیند خلاقیت:.............................. 78

2-14-1- فرآیند خلاقیت از نظر مالاگا:............... 80

2-14-2- عوامل توسعه خلاقیت:....................... 80

2-14-3- عوامل مؤثر بر خلاقیت سازمانی:............. 81

2-14-4- نقش مدیریت در خلاقیت:..................... 83

2-15- خلاصه و نتیجه‌گیری از مبانی نظری تحقیق:...... 84

2-16- پیشینه تحقیق:.............................. 86

2-16-1- تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق:87

2-16-1-1- تحقیقات مربوط به فرهنگ سازمانی و سبک رهبری: 87

2-16-1-2- تحقیقات مربوط به خلاقیت، فرهنگ سازمانی و سبک رهبری:94

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش تحقیق:................................. 121

3-2- روش تحقیق همبستگی دو متغیری:............... 121

3-3- روش تحلیل رگرسیون.......................... 122

3-3-روش اجرای تحقیق:............................ 122

3-4- جامعه آماری:............................... 123

3-5- روش نمونه گیری:............................ 123

3-6- روش برآورد حجم نمونه:...................... 123

3-7- جمع آوری داده ها:.......................... 123

3-8- ابزار گردآوری داده‌ها:...................... 124

3-8-1- پرسشنامه خلاقیت:.......................... 124

3-8-2- پرسشنامه فرهنگ سازمانی:.................. 125

3-9- روایی پرسشنامه :........................... 126

3-10- اعتبار پرسشنامه:.......................... 126

3-11- روش‌های تجزیه و تحلیل داده‏ها:.............. 126

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-2-1- فرضیه اول :.............................. 137

4-2-2- فرضیه دوم :.............................. 138

4-2- بررسی فرضیات :............................. 136

4-2-3- فرضیه سوم :.............................. 139

4-2-4- فرضیه چهارم :............................ 140

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه:..................................... 142

5-2- خلاصه تحقیق:................................ 142

5-3- یافته های تحقیق:........................... 145

5-4- بحث و نتیجه گیری:.......................... 147

5-6- پیشنهادهایی برای محققین دیگر:.............. 153

فهرست منابع و مآخذ.............................. 154

منابع فارسی:.................................... 154

منابع لاتین:..................................... 163

چکیده لاتین

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول شماره 2-1- فرهنگ‌های سازمانی و انواع شخصیت... 34

جدول شماره 2-2- مقایسه ارزش‌های فرهنگی در مؤسسات ژاپنی، آمریکایی نوع Z ............................................... 38

جدول شماره 2-3- طبقه‌بندی تئوری‌های رهبری.......... 50

جدول شماره 2-4- ویژگی‌های شخصی و خصوصیات شخصیتی رهبری52

جدول شماره 1-4- گروه نمونه به تفکیک وضعیت تاهل.. 128

جدول شماره 2-4 گروه نمونه به تفکیک جنسیت........ 129

جدول شماره 3-4 گروه نمونه بر حسب مرتبه علمی..... 130

جدول شماره 4-4 گروه نمونه به تفکیک تحصیلات....... 131

جدول شماره 5-4 گروه نمونه بر حسب سابقه خدمت..... 132

جدول شماره 6-4 گروه نمونه بر حسب سابقه تدریس.... 133

جدول شماره 7-4 گروه نمونه به تفکیک سن........... 134

جدول شماره 8-4 میانگین و انحراف معیار در گروه نمونه135

جدول شماره 9-4 آزمون کالموگروف اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن داده ها با جامعه نرمال.................................. 136

جدول شماره 10-4 ضریب همبستگی پیرسون............. 137

جدول شماره 10-4 ضریب همبستگی پیرسون............. 138

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل شماره2-3- مدل پنج عاملی فرهنگ سازمانی........ 40

شکل شماره2-4- فرهنگ به عنوان زمینه‌ای برای رفتارهای خلاق 44

شکل شماره 2-1- سطوح فرهنگ سازمانی................ 27

شکل شماره 2-2- وظایف فرهنگ سازمانی............... 28

شکل شماره 2-4- شبکه مدیریت بلیک و موتون.......... 58

شکل شماره 2-5- زنجیره رهبری «تانن بام و اشمیت»... 61

شکل شماره 2-6- مدل رهبری وضعی هرسی و بلانچارد..... 64

شکل شماره 2-7- رابطه سبک‌های رهبری مطلوب و عوامل سه‌گانه موقعیت 65

شکل شماره 2-8- اجزاء اصلی تئوری مسیر- هدف........ 67

شکل شماره 2-9- افزودن بعد اثربخشی................ 69

شکل شماره 2-10- تأثیر فرهنگ سازمانی بر خلاقیت و نوآوری سازمانی 83

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار شماره 1-4 گروه نمونه به تفکیک وضعیت تاهل. 128

نمودار شماره 2-4 گروه نمونه به تفکیک جنسیت...... 129

نمودار شماره 3-4 گروه نمونه بر حسب مرتبه علمی... 130

نمودار شماره 4-4 گروه نمونه به تفکیک تحصیلات..... 131

نمودار شماره 5-4 گروه نمونه بر حسب سابقه خدمت... 132

نمودار شماره 6-4 گروه نمونه بر حسب سابقه تدریس.. 133

نمودار شماره 7-4 گروه نمونه به تفکیک سن......... 134